Het Centraal Museum in Utrecht heeft een reputatie als het om modetentoonstellingen gaat. Met retrospectieven van Alexander van Slobbe, Victor & Rolf en Jan Taminiau, èn themathische tentoonstellingen als ‘350 jaar Spijkergoed’, ‘Menselijk haar’ en ‘Monsters in de Mode’. Nu is er ‘Voices of Fashion – black couture, beauty and styles.’

“Black people zijn de ‘Curators of Cool’, hoor je vaak. Maar dat wordt lang niet altijd erkend of herkend. Dat heeft alles te maken met macht en historie.” zegt Janice Deul, modeactiviste en zij vervolgt: “Daarom ben ik zo blij met deze expo. Het is een viering van black beauty, talent en cultuur, die hopelijk tot nadenken stemt en modellen en ontwerpers de credits geeft die ze verdienen.” De voorbereidingen van ‘Voices of Fashion’ zijn 3 jaar geleden begonnen, het thema is actueler dan ooit. De roep om zichtbaarheid, waardering, en serieus genomen worden klinkt steeds luider.

De internationale modewereld is traditioneel een blank bolwerk. Toch is er een kentering gaande. Sinds de jaren 70 verschijnen er steeds meer gekleurde modellen in modeshows. Tegelijkertijd werd er bar weinig aandacht gegeven aan gekleurde ontwerpers.

Patrick Kelly was de eerste donker gekleurde couturier die tot het Chambre Syndicale de Couture in Parijs werd toegelaten. De glamourbladen gaven pas in 2018 volle aandacht aan het feit dat Virgil Abloh creatief de scepter ging zwaaien bij Louis Vuitton. Toch waren er meerdere mensen van kleur actief waar de media niets over meldden. ‘Voices of Fashion’ wil deze omissies rechtzetten.

Deze tentoonstelling gaat over zichtbaarheid van gekleurde ontwerpers, maar ook over de tendensen die ermee te maken hebben. Het gebruik van tribals in dessins, folkloristische elementen, opvallend en eigenzinnig kleurgebruik, al met al luid en duidelijk. Net als Hip-Hop en andere muziekvormen die ongelijkheid aan de kaak stellen.

De kleding die daarbij hoort is casual en streetwear. Sneakers, hoodies, jacks, prints, en vooral het T-shirt als uithangbord van protest. Het toe-eigenen van logo’s en prints met dank aan Dapper Dan geeft een mooi voorbeeld van hoe de gekleurde gemeenschap zichzelf nog beter op de kaart zet. Ook met black-owned merken als Filling Pieces, Daily Paper en Patta die juist jongeren aanspreken vanwege het niet gezien worden.

Wat mij persoonlijk aansprak was een item over ‘The Battle of Versailles’ – een historische modeshow waarin Franse en Amerikaanse ontwerpers met elkaar streden om de eerste prijs. Namen als Saint Laurent, Cardin, Givenchy en Ungaro tegenover Amerikanen als Blass, Halston, De la Renta en Klein. Uiteindelijk wonnen de Amerikanen mede vanwege het feit dat ze het lef hadden om met modellen van kleur op de catwalk te komen.

Nog meer gekleurde modellen werden gepresenteerd aan de wand en in een vitrine met covers van glossy’s uit de jaren 70 tot 90. Een mooie opsomming van het begin van de verandering in de modewereld om anders naar modellen (Naomi Campbell, Alek Wek, etcetera) te kijken en te signaleren dat zij het gezicht zijn van modemerken en de cosmetica-industrie een extra input geven. Janice Deul heeft als fashion activist op dat vlak daar de laatste jaren nog meer de nadruk gelegd: het zichtbaar worden van zwarte ontwerpers, invloeden en modellen. Zelfs de vitrine met Barbies in kleur en afro-hair onderstreepten dat.

Opvallend: een aantal outfits – mooi gemaakt – van Ozwald Boateng, Frank Govers, Percy Irausquin en van Dior en Vuitton. Die raken mijn kleermakersoog. Strak gemaakte kleren, mooi vormgegeven, om blij van te worden.

Ik weet nog dat in de laatste shows van Frank Govers, die heel goed met folkloristische thema’s uit de voeten kon, een gekleurd model meeliep. De Arubaanse achtergrond van Percy Irausquin zie je terug in de kleurrijkheid van zijn jurken.

Ook te zien in deze tentoonstelling waren de prints van Vlisco, algemeen bekend en veel gedragen, prachtig toegepast in combinatie met historische vormen door Yinka Shonibare. In weerwil van het pijnlijke verleden waarin de mens als slaaf werd geruild tegen het katoen als ‘wit goud’.

Hoe ervaar ik als kleermaker deze tentoonstelling?

Allereerst vind ik het interessant om te zien hoe culturen, gebeurtenissen, geschiedenis en andere factoren mensen hebben beïnvloed en gebruik ik zulke gegevens in maatwerk. Het kleedgedrag is niet alleen een weerspiegeling daarvan, maar ook een communicatiemiddel, hetzij om ergens bij te horen of om een (activistische) boodschap te geven.

Dat alles roept vragen op. Hoe komt Black Couture tot uiting in ontwerpen en vertaald Beauty en Styles zich in vorm of kleding? Is het stijlvol en verfijnd of toch vooral zichtbaar met felle kleuren of opsmuk?

Mijn voorliefde voor klassieke tailoring en mooie afwerking heeft mijn bril al dusdanig ingekleurd dat ik daarmee mezelf te kort kan doen. De perfectie in de praktijk, mooier, beter en vooral ook goed passend wanneer gewenst. Juist daarin is nog heel wat te winnen voor confectie waar de werkelijke lichaamsvorm die zelfs in een maat 38 of 48 kan variëren veelal genegeerd wordt. Want waarom kan mijn klant met Caribische roots en afwijkende maten zo moeilijk een broek vinden die middenachter in de taille wel mooi aansluit?

GERELATEERDE LINKS

– Voices of Fashion bij het Centraal Museum Utrecht.
– Voices of Fashion, het boek.
– The Battle of Versailles.
– Percy Irausquin wikipedia.
– How black women revolutionized the fashion industry.
– Patrick Kelly.
– Dapper Dan, the hiphop tailor of Harlem.
– Percy Irausquin Memorial video.
– That landmark show, anointed as the Battle.
– Janice Deul – lifestylejournalist en curator.